اسب نژاد «تروبرد» یکی از با ارزش ترین و سریع ترین اسبهای کورس جهان است که وجودش همواره منشأ رشد و تکامل بزرگترین تشکیلات بین المللی اسبدوانی و پرورش اسبهای کورس بوده است.
اکثر افرادی که با پرورش اسب یا ورزش‌های سوارکاری و اسب دوانی، آشنایی هر چند مختصر دارند، با نام اسب تروبرد نیز آشنا هستند و معمولاً آن را مترادف با مفهوم اسب کورس می‌دانند. در نزد این افراد معمولاً بهترین و کامل ترین تعریف قابل تصور از اسب نژاد تروبرد اسبی است با اندامی بلند و نیرومند، گردن کشیده و شانه‌هایی مورب و قوی، پشت و کمر نسبتاً کوتاه با کپل عضلانی و دست و پاهایی که محکم و استوار هستند و سرانجام اسبی که در مسابقات کورس به خصوص مسافت‌های کوتاه تا متوسط از دگر اسبها سریع تر است و رقیب ندارد.
اما آنچه که در ورای ویژگی‌های پرجاذبه و برجسته این نژاد قرار گرفته و در اصل تمامی اعتبار و ارزش این نژاد اسب مرهون آن است، شجره، تبارنامه و در واقع منشأ نژاد تروبرد میباشد.
به جرأت می‌توان ادعا کرد که در میان انواع نژادهای اسبهای مدرن موجود در دنیا هیچ نژادی را نمی‌توان یافت که پس از پیدایش خود، دقت و شدت کنترل تبارنامه‌ای نژاد تروبرد را آن هم با هدف مشخص ارتقای قابلیت کورس و اسبدوانی تحمل کرده و اعتبار چنین شجره و تباری را به خود اختصاص داده باشد.
منشأ پیدایش اسبهای نژاد تروبرد به سده‌های ۱۵، ۱۶ و ۱۷ میلادی و سرزمین انگلستان باز می‌گردد.
از اوایل همین دوره است که پرورش دهندگان اسب در کشور انگلستان با اهمیت و ارزش خون گرم اسبهای شرقی (Oriental Horses) آشنا شده و به طور مرتب اقدام به خریداری و انتقال بهترین اسبها و مادیان‌های نژاد عرب، بارب و ترک (ترکمن) از سرزمین‌های مختلف شمال آفریقا و خاورمیانه و آسیای صغیر به مراکز پرورش اسب در کشور خود می‌کنند. نتیجه آمیزش خون گرم اسبهای شرقی با اسبهای خون سرد بومی جزیره بریتانیا در طی سده‌های ۱۵ و ۱۶ به وجود آمدن نسلی از اسبهای پرخون تر برای مسابقات اسبدوانی و کورس بود که با ورود این اسبهای دونده به مسابقات، استقبال و تمایل عمومی به بهره‌گیری از خون اسبهای شرقی در انگلستان بیشتر و بیشتر شد. به طوری که در اواخر سده ۱۶ که هنوز تا زمان پیدایش اولین اسبهای نژاد تروبرد مدتها فاصله وجود داشت. به جز مادیانها که اطلاعی از تعداد شماره آنها در دست نیست، تنها ۱۷۴ رأس سیلمی براساس مدارک قابل استناد (از شمال آفریقا، خاور میانه و سرزمین‌های عثمانی آن زمان) به انگلیس منتقل گردیده بودند.
در واقع منشأ تمامی اسبهای تروبرد موجود در جهان به ۳ رأس از همین سیلمی‌های منتقل شده در اواخر سده ۱۶ و اوایل ۱۷ باز می‌گردد.
این ۳ رأس سیلمی به اسامی Bayerly Turk ، Darly Arabian و Goodolphin بودند.
Bayerty Turk در سال ۸۷-۱۶۸۶ میلادی در طی جنگ با نیروهای عثمانی در حوالی «بوداپست» فعلی به غنیمت گرفته شده بود،Darly Arabian در سال ۱۷۰۴ میلادی از سرزمین سوریه امروزی به انگلستان منتقل گردیدو سرانجام Godolphin که در سال ۱۷۲۴ میلادی از سواحل شمال آفریقا خریداری شده بود ابتدا به فرانسه و سپس به انگلیس منتقل گردید.
نکته جالب توجه در مورد سیلمی Bayerly Turk آن است که همواره این گمان وجود داشته است که این اسب از نژاد اسبهای ترکمن و به احتمال زیاد از تیره «آخال تکه» بوده است.
امروزه این گمان با مطالعات مقایسه‌ای که بر روی فاکتورهای ژنتیکی موجود در خون اسبهای نژاد «آخال تکه» و «تروبرد» انجام گرفته بیش از پیش به یقین نزدیک شده است. در هر حال این سه رأس سلیمی منشأ پیدایش خط خونی نژاد تروبرد و معروف ترین اجداد اسبهای این نژاد در سده ۱۸ میلادی مانند Herod ، Matchem ، Flying ، Eclips و بعدها Ormond و Siant Simon بودند.
اما پیدایش رسمی نژاد تروبرد در واقع به سالهای بعد از ۱۷۷۰ میلادی مربوط میشود و مستقیماً نتیجه تلاش‌های فردی به نام James Weatherby است که در آن هنگام مسئولیت کنترل کتاب مسابقات Newmarket و در عین حال سمت منشی باشگاه سوارکاری را برعهده داشت. وی بر مبنای سالنامه‌های ورزشی باشگاه سوارکاری که از اواسط سده ۱۶ میلادی منتشر می‌شد، ابتدا در سال ۱۷۷۳ نسبت به انتشار کتاب سالنامه Weatherby که حاوی رکوردها و نتایج ثبت شده مسابقات اسبدوانی بود، اقدام کرد و سپس در سال ۱۷۹۱ پس از سالها تلاش نخست «مقدمه‌ای بر کتاب تبارنامه جامع» (Introduction to a General Stud Book) را تنظیم کرد و سپس در سال ۱۷۹۳ جلد اول «کتاب تبارنامه جامع» (The General Stud Book) نژاد تروبرد را انتشار داد.
امتیاز انتشارکتاب سالنامه «و دربی» (Weatherby’s Calender) که نتایج و رکوردهای اسبهای تروبرد را منتشر می‌کرد، تا سال ۱۹۰۰ میلادی (یعنی حدود ۱۳۰ سال بعد از انتشار نخستین جلد آن) در اختیار خانواده Weatherby بود و سپس به باشگاه سوارکاران واگذار گردید. اما امتیاز نشریه کتاب تبارنامه جامع General Stud Book همچنان مختص به خانواده Weatherby باقی مانده و تا به امروز همواره نسخه‌های جدید آن به طور منظم منتشر گردیده است.
به این ترتیب تلاش‌های James Weatherby که هدف جلوگیری از خط روزافزون احتمال خطا در خطوط خونی و شجره نژاد اسبهای تروبرد آغاز شده بود، به همراه انتشار کتاب سالنامه رکورد اسبهای این نژاد، منشأ شکل گیری و اعتبار امروزی نژاد تروبرد گردید. بر این اساس عملاً نژاد تروبرد امروزی نژادی است که در قالب قراردادی مشخص و از پیش تعیین شده و پذیرفته شده تعریف میشود و مضمون آن این است که :
«تنها اسبی از نژاد تروبرد به شمار می‌آید که مستقیم یا غیرمستقیم شجره خود را به یکی از جلدهای کتاب تبارنامه جامع تاروبرود General Stud Book برساند ولاغیر».
در همین جا لازم است گفته شود که در بسیاری از کشورها مانند فرانسه، استرالیا، نیوزلند، ایالات متحده امریکا، ژاپن، افریقای جنوبی، آرژانتین و… برای اسبهای نژاد تروبرد خود که تبارنامه هایشان به یکی از کتاب‌های تبارنامه جامع ودربی می‌رسید، کتاب‌های تبارنامه ملی مطابق استانداردهای کتاب تبارنامه جامع منتشر میشود. در واقع همین کتابها هستند که اعتبار اسبهای نژاد تروبرد غیر انگلیسی امروزی را به ارمغان آورده اند.
اسبهای نژاد تروبرد امروزی از نظر اندام شناسی دارای ویژگی‌ها و شاخص‌های زیر هستند :
قد : ارتفاع ناحیه جدوگاه در اسبهای تروبرد امروزی به طور متوسط به حدود ۱۶۲ سانتیمتر می‌رسد که در حدود ۱۰ سانتیمتر از اجداد اولیه خود بلندقدتر شده‌اند. در هر حال ممکن است در این نژاد اسب‌هایی با قدهای بلندتر و یا کوتاهتر نیز مشاهده شوند.
سر : سر موزون و زیباست و اتصال آنها به گردن کاملاً مشخص است خط نیم رخ صورت برخلاف اجداد عربی این نژاد، معمولاً مستقیم و بدون برجستگی ناحیه پیشانی است. گوشها کوچک و متحرک و منخرین کاملاً قابل اتساع است و چشمها درشت و هوشیار هستند.
گردن و کتف : گردن کشیده و منتهی به جدوگاه مشخص و کتف مورب و قوی است.
سینه : سینه عمیق بوده و از قابلیت اتساع زیادی برخوردار است.
بدن : با پوست بسیار ظریف و نازکی پوشانیده شده است. دارای تناسبات بدنی کامل یک اسب کورس بوده و به ویژه ناحیه پشت و کمر قوی و دارای عضلات کپل و ران نیرومندی است.
اندام حرکتی : اندام حرکتی بلند و کشیده بوده و در عین حال محکم و استوار هستند.
رنگ بدن : اسبهای نژاد تروبرد معمولاً به رنگ‌های کهر، قره کهر، کرنگ بوده و به ندرت ممکن است به رنگ نیله دیده شوند.
Bernardini نمونه یک تروبرد تکامل یافته امروزی
از دیگر ویژگی‌های برجسته این نژاد باید به توان فوق العاده آن در مسابقات کورس در مسافت‌های متوسط اشاره کرد، به نحوی که عملاً در مسافت‌های ۱۲۰۰ تا ۲۴۰۰ متر، این اسبها در میادین اسبدوانی بدون رقیب به شمار می‌آیند. از دیگر ویژگی‌های این نژاد، زود هنگام بودن بلوغ ورزشی آن است، به طوری که کره‌های ۲ ساله و یا کوچکتر نژاد تروبرد در مقایسه با سایر نژادها عملاً با قابلیت‌های یک اسب بالغ و آماده کورس وارد میادین اسبدوانی می‌شوند. این زودهنگام بودن بلوغ ورزشی باعث شده است که عمر مفید ورزشی اسبهای نژاد تروبرد کوتاه شود؛ به همین خاطر معمولاً در سنین نه چندان بالا کارایی خود را از دست می‌دهند و ناچار به ترک میادین اسبدوانی می‌شوند.
تمرکز اصلاح نژاد تنها بر «افزایش هر چه بیشتر سرعت و کاهش مدت زمان رسیدن به بلوغ ورزشی» به ناچار به قیمت چشم پوشی از برخی صفات مطلوب و ظهور برخی صفات نامطلوب تمام شده است. از جمله صفات نامطلوب که امروزه از ویژگی‌های این نژاد به شمار می‌آیند، می‌توان به حساسیت زیاد این نژاد نسبت به شرایط نامناسب نگهداری و تغذیه ای، آسیب پذیری بیشتر اندام حرکتی، کاهش نسبی توان استقامت اسبهای امروزی تروبرد در مسابقات مسافت‌های بلند نسبت به اجداد اولیه آنها و همچنین پایین تر بودن درصد باروری در این نژاد اشاره کرد. در هر حال در نتیجه سالها دخالت انسان و تمرکز فوق العاده در انتخاب و اصلاح نژاد اسبهای تروبرد امروزه عملاً با پدیده‌ای مواجه هستیم که از یک سو به این نژاد اسب قابلیت‌های یک ماشین بسیار تخصص یافته برای مسابقات اسبدوانی را بخشیده است و از سوی دیگر بسیاری از ارزش‌ها و صفات مطلوب یک اسب کامل را از آن سلب کرده است.
دانش آموخته رشته ژنتیک اسب ومدرک s-سوارکاری از مستر وین .تیچر مستر ترینر. مدرس و نویسنده کتاب . آنالیز تولید واصلاح اسب بامتدروز .مشاور سرمایه گزاری صنعت اسب درایران